Култура

„Малиот принц“ е роман за вечност

Пред точно  75 години од печат излезе книгата која до денес ги освојува срцата на големите и малите: „Малиот принц“ на Антоан де Сент-Егзипери е приказна за човечноста и пријателството.

Малиот принц на Антоан де Сент-Егзипери го посматра светот со очите на едно дете, а своите сознанија ги формулира со зборовите на еден мудрец. „Човек гледа добро само со срцето. Најсуштественото е невидливо за очите“, или „Времето што си го изгубил за твојата роза, ја прави толку важна“, се само две од многуте познати реченици на симпатичното мало русокосо момченце од Астероидот Б612.

Во својата книга „Малиот принц“, која првпат излезе од печат на 6 април 1943 година во Њујорк на англиски и француски јазик, Антоан де Сент-Егзипери се соочува со есенцијалните теми на своето време. Таа, 75 години подоцна, е дури и поактуелна отколку во времето во кое беше издадена, поради падот на вредностите на модерното општество, технолошкиот напредок, конзумот и поседувањето, но пред сѐ – пријателството и љубовта. „Малиот принц“ важи за дело во кое Сент-Егзипери го отсликува својот идеал за едно хуманистичко општество.

 Buchcover von Der Kleine Prinz von Antoine de Saint-Exupéry ( Eurolizenzen)„Малиот принц“ е преведен на повеќе од сто јазици и дијалекти

Јозеф Ханиман, биографот на Антоан де Сент-Егзипери, во интервју за ДВ зборува за човекот во писателот со светска слава и за тајната на неговиот успех.

ДВ: Господине Ханиман, пред точно 75 години на пазарот на книги првпат се појави „Малиот принц“. Можете ли да се сетите како се чувствувавте кога првпат ја прочитавте книгата?

Јозеф Ханиман: „Малиот принц“ првпат го прочитав како дете. Мора да кажам дека тогаш не го разбрав добро. Ми беше малку таинствено. Така остана всушност до денес. Веројатно, тоа е причината зошто романот функционира толку добро.

„Малиот принц“ би требало да е книга за деца, но сфаќањето на нејзината смисла воопшто не е лесно. Дали Сент-Егзипери можеби не напишал сепак книга за возрасни?

Често се вели дека е тоа книга за луѓе до 7 до 77 годишна возраст, односно денес може да се додадат уште 20 години плус. Тоа е книга за детето кое практично продолжува да живее во секој од нас.

BG Antoine de Saint-Exupéry (picture-alliance/dpa)Антоан де Сент-Егзипери позира пред својот авион (нејасно е кога и каде е направена оваа фотографија)

„Малиот принц“ денес е една од најчитаните книги на сите времиња. Преведена е на повеќе од сто јазици и дијалекти. Која е тајната на успехот на ова дело?

Фигурата на малиот принц и делот со лисицата и змијата, сето тоа има нешто мистериозно. Нешто, што одговара во сите можни контексти и сите можни епохи. Раскажувањето е многустрано: „Малиот принц“ може да се сфати како еколошко дело, како што беше случај во изминатите години – малиот принц се грижи за чистотата на планетата со тоа што добро ги чисти вулканите, но може да се разбере и како научна фантастика, со сиот оптимизам, или песимизам за иднина. И, она што ја прави посебна оваа книга е што таа во основа е првата интерпланетарна и футуристичка приказна.

Кога „Малиот принц“ првпат излезе од печат во 1943 година во Њујорк, во светот сѐ уште беснееше Втората светска војна. Како текстот беше читан и сфатен во тоа време?

Сент-Егзипери во текот на двете години кои ги поминал во САД, бил длабоко несреќен. Од една страна, затоа што имал лоша совест, поради тоа што неговите роднини, меѓу кои и мајка му, останале во Франција, а од друга страна затоа што се наоѓал меѓу два табора. За цело време во САД тој одбивал јавно да го критикува колаборациониот режим во Франција (колаборациониот режим со нацистите, заб. на авт.), за што бил обвинуван од страна на другите Французи во егзил. Тоа одело дотаму што тој бил од дел од нив осомничен дека е симпатизер на Виши (Режимот на Виши е опис за француската влада која во Втората светска војна како марионетска држава на Големиот германски рајх соработувала со нацистичка Германија и Силите на оската од 1940 до 1944, н.з.). Но, тоа не би можело да се каже.

Deutschland Joseph Hanimann (picture-alliance/SvenSimon/A. Waelischmiller)Јозеф Ханиман, биограф на Антоан де Сент-Егзипери

Тој бил длабоко несреќен, а „Малиот принц“ за него бил начин да избега од несреќата – во свет на фантазии. Тоа е рефлекс кој отсекогаш го имал. Би рекол и дека „Малиот принц“ бил обид да се надмине баналната политичка димензија, која отсекогаш му била здодевна и со која никогаш не излегувал на крај, и да се каже дека постојат многу поважни работи, како што е човештвото. Човештвото е неполитичка категорија, која тој во својата книга „Малиот принц“ ја има ставено на пиедесталот.

Дали неговото раскажување е актуелно и денес?

Денес од книгата можеби може да се извлече прашањето на смислата на постоењето. Смислата на постоењето, на вселената и на присустноста без притоа да се посега по конституираните религии, значи една трансцеденција без господ. „Малиот принц“ постојано се регенерира самиот себеси и така покажува постојано нови хоризонти на толкувањето.

Јозеф Ханиман, роден во 1952 година во Хур, Швајцарија, работи како дописник за култура, есеист и автор во Париз. Неговите текстови се објавуваа во „Ноје цирхер цајтунг“ и во „Франкфуртер алгемајне цајтунг“. Денес тој пишува за „Зиддојче цајтунг“. Во 2013 година неговото дело „Антоан де Сент-Егзипери – меланхоличниот светски патник“ беше објавено од книгоиздавачката куќа „Орел Фисли“.

Извор:Дојче Веле

Автор:

Слични статии