Раскинати меѓу љубов и традиција
— 5 ноември, 2019Моќта на актерот се состои во јавното изложување на неговата ранливост. Ако не е подготвен да ги изложува секојдневно и јавно грдотијата, стравот, слабоста, страста, тајните, болката, среќата, тој не би можел да се бави со оваа професија. И не само да ги изложува, туку и со нетрпение да чека можност да го прави тоа. Ако вака би се дефинирала работата на актерот, тогаш со радост можам да кажам дека оваа дефиниција до крај “цитирана” ја видов во пракса, во Врба на Милчо Манчевски.
Последниот филм на Милчо е она што верувам многумина филмски режисери од овие простори го бараат, но не секогаш им успева да го најдат. А умеат и добро да се правдаат. Велат дека немаме актери што би можеле да ги исполнат нивните замисли или “се вадат” на тоа дека филмови со силен емоционален набој и љубов на Балканот се режисерко “камиказе”. Неретко гледаме копии на филмски трендови или пропаганда, памфлет или филм со сочен мачо-балкански наратив. Врба е сè спротивно од тоа. Тој е македонски изворен филмски јазик, што лично сум посакувала да го видам.
Милчо напишал и снимил приказна за нас. Автентичноста на атмосферата во филмот е наше огледало во кое можеме да се видиме, и што е најважно – сами како публика да просудиме за себе и за своето место. Режисерот мајсторски успева (без да ни наметне каков било суд, мисла или идеја за нашето минато и сегашност), да ни даде филмски одблесок на она што го носиме во себе, и од кое нема бегање. Дали тоа ви се допаѓа или не, е друга работа и друга тема и за друго место за дискусија.
Автентичноста на приказните проследена најмногу низ ликовите и пејсажите, не може да не не’ допре. Можеме да се опираме колку сакаме и да се преправаме дека сме нешто друго, нешто инакво, но записот за нас во Врба е важна традиционална нишка, растегната низ минато и денешнината. Пустинските, бескрајни поетски доловени пејсажи на сушата како метафора за неплодноста, и дождот како нејзин контрапункт во првата приказна, се совршена подлога за драматичната љубов на Донка и Милан. Втората и третата приказна се поврзани на чудесен начин. Ја следиме бајковитата љубов меѓу Родна и Бранко, сместена во едно урбано милје, испогането од транзициските “вредности”, како еден брз обид да побегнеме од она што сме. Во исто време паралелно, со одлично режисерско-монтажерско решение, ја допираме и душата на Катерина што посвоила дете.
Сите три приказни пак, ги врзува непомирувањето со состојбата на неможност да се зачне дете. Згора на се’ – уште подраматичен е машкиот дел од филмот на оваа тема. Кај Милчо видовме уште една состојба, што отвора ново поглавје во машките ликови од нашето поднебје: мажот (од овие простори) може во себе да гори и да страда по чедо уште полудо и понерационално од жената!
Ќотекот и неконтролираната хистерија врз дете на два пати прикажани во филмот, говорат за човечката состојба на земање на животот здраво-за-готово. Ќотек од мајчината рака, кој првобитно во дамнината можеби произлегол од инстинктивен и неконтролиран страв од загубата на најмилото. За денес да се извитопери во транзициски отпад, во фрустрација, во некадарност да се справиме со новото време, додека длабоко во нас не’ кине традицијата (на раѓање). Во еден миг ви прелетува мисла за тоа колку е природата немилосрдна – дава кај што не треба, а одзема кај што треба да даде. Но од природата нема бегање. Исто како и од несреќата. Да беше се’ подеднакво во давањето и одземањето ќе бевме ускратени од она што всушност не’ движи низ времето и просторот и ни дарува уметност. А тоа се чувствата! На крајот на филмот останува да тежи прашањето, кое совршено кореспондира со денешното живеење: дали и зошто родителството треба да се третира како врвен животен дострел на жената и мажот, но и на љубовта?
Сите ликови во филмот се поврзани на мудар начин, и оние од дамнина и оние денес, но и меѓусебно. Неколку пати, додека тече приказната блеснуваат пред вас кратки секвенци, колку да ве задумаат, колку да ве навратат на тоа што минало, и да потсетат дека ништо не е случаjно во животот, а камо ли на филм.
Во Врба ќе видите одлична актерска игра без исклучок и раскош од емоции. Ризикот во кој Милчо се впуштил со актерите, не бил воопшто ризик, туку верба, љубов и професионалност. Најмногу од се’ – режисерско познавање на филмските можности и алатки. Mојата среќа е уште поголема зашто конечно имаме и филм за љубов – тема што ако не ја фатиш цврсто и не ја пуштиш под кожа, може лесно да премине во нешто друго. Дури и на “часовите” по глума пред камера, љубовта опфаќа важно поглавје. Лично се прашував дали некогаш ќе имаме филм во кој ќе ги видиме нашите актери емоционално и физички соголени, со сета своја ранливост на дланка ставена пред нас, за да ја поткрепам и потребата од таквите “лекции”. Или можеби за да го разбудам заспаниот инстинкт за сакање. И ете ја – Врба!
Можам да заклучам дека формулата за универзалност на филмскиот јазик, по чија потрага е секој режисер, на Милчо му била дома. Не се сомневам дека Врба ќе биде важен уметнички печат “од нас” за светот. Филм кој може да се чита, разбере, гледа и чувствува на многу (различни) начини зашто изобилува со слоеви и бара од вас да го погледнете барем два пати.
Автор: Синоличка Трпкова
Извор:Фејсбук профил на авторката
Автор:
Слични статии
-
-
Поетиката на гревот и храброста на животот
28 ноември, 2023 -
АВТЕНТИЧНОСТА И АНГАЖМАНОТ НА КОСОВСКИОТ ТЕАТАР
20 ноември, 2023 -
ПСЕВДОИСТОРИЈАТА НА АМЕРИКАНСКИОТ СОН
12 јули, 2023
Последни статии
-
Мирко Попов: „Мораме да се бориме за секој милиметар нормалност. Психички ни е неопходна таа борба. И музиката ни е неопходна.“
— 27 март, 2024Навикнат сум да живеам во комплетно недоразбирање со мнозинството. Порано мислев дека ако дадам сè од себе, во еден момент ќе се разбереме и ќе заживееме среќно и весело до крајот на животот. Тоа кога бев млад. Сега кога сум поискусен, кога можам да ги согледам дури и резултатите од сопствените залагања, јасно ми е…
-
Почина Слаѓана Милошевиќ иконата на новиот бран во поранешна Југославија
— 26 март, 2024На 69-годишна возраст почина Александра Слаѓана Милошевиќ, иконата на новиот музички бран во осумдесетите години во поранешна Југославија. Важеше за икона која ги рушеше сите табуа, а на пошироката јавност ѝ е најпозната по хит-нумерата „Принцеза“ која во 1984 година ја сними со Дадо Топиќ. Вистински бум направи со антологискиот хит и спот „Мики, Мики“…
-
Почина Томислав Петернек, легендарниот фотограф кој ги овековечи последиците од скопскиот земјотрес
— 24 март, 2024Познатиот српски фотограф Томислав Петернек почина на 91-годишна возраст во Белград. Тој беше носител на највисоките титули во професијата и добитник на повеќе домашни и меѓународни награди, а неговите фотографии беа објавени во најзначајните светски весници, пренесува РТС. Томислав Петернек е роден 1933 година во Винковци, а со фотографија се занимава од 1954 година, пишува…
-
ПОЧИНА МИРКО ПОПОВ, ЕДЕН ОД ПИОНЕРИТЕ НА ЕЛЕКТРОНСКАТА СЦЕНА ВО МАКЕДОНИЈА
— 24 март, 2024Денеска по кусо боледување почина еден од највлијателните и најуспешни скопски диџеи, музичари, композитори, текстописци, издавачи и продуценти Мирко Попов. Попов е роден во 1972 година во Скопје. Израснат во Градски ѕид, како што и самиот велеше во неговото „кучкар маало“, почнува да купува плочи и ја засакува музиката уште од основното училиште, што логично резултираше со првите…
-
Лидија Димковска е добитничка на наградата Роман на годината за „Единствен матичен број“
— 15 март, 2024Романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска е добитник на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“. Објавувањето на добитникот на наградата се одржа денеска во кафе-книжарницата „Буква“, а за победникот одлучуваше жири-комисија составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо…
-
Пет романи во најтесен избор за наградата „Роман на годината“
— 11 март, 2024„Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“), „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски („Матица македонска“), „Заборав“ од Томислав Османли („ВиГ Зеница“), „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска („Или – или“) и „Зелениот дворец“ од Сибо („Арс Либрис“) се петте романи што се најдоа…
-
ВРЕДНОСТА НА СПОМЕНИТЕ И НЕДОРАЗБИРАЊЕТО
— 18 февруари, 2024(Кон претставата „Поткровје“, по драмскиот текст „Цена“ на Артур Милер во продукција и режија на Александар Ивановски во копродукција со Македонскиот народен театар од Скопје. Главни улоги: Томислав Давидовски, Хари Михајловски, Елена Кузманов, Горан Ников) Двоактната пиеса на Артур Милер е напишана во далечната 1967 година, веднаш по неговите големи пиеси со кои стекнува светска…
-
ОБЛАК ЧИСТА АКТЕРСКА ИГРА
— 13 февруари, 2024(Кон претставата „Бура и продор“ по концепт и режија на Теа Беговска, а во продукција на Интернационалниот театарски фестивал „Скупи“. Главни улоги: Илин Јовановски, Дениз Рустеми, Бојан Лазаров, Миа Кантарџиева Петровска, Тодор Стојковски, Дин Ибрахим) Најпознатата сентенца на Питер Брук во неговото капитално теоретско дело „Празен простор“ вели: „Можам да земам кој било празен простор…
