Зошто болшевиците никогаш не ѝ го смениле името на Москва?
— 17 септември, 2020
Преселба на престолнината
По Октомвриската револуција, пред Санкт Петербург да стане Ленинград, во 1918 година го губи статусот на престолнина на Русија. Постојат неколку причини поради кои е тоа направено. Како прво, поранешните државни службеници на царска Русија ја бојкотирале болшевичката власт. Со оглед на тоа што чиновниците го спречувале нормалното функционирање на институциите, болшевиците немале избор, па затоа во Москва воспоставиле нови државни органи.
Како второ, во Петроград имало голем број антиболшевички настроени луѓе, а исто така и војници на некогашната руска царска армија. Тие организирале провокации, ги напаѓале болшевиците и нивните поддржувачи, планирале завери и организирале терористички напади.
Третиот и веројатно пресуден фактор била Првата светска војна која во 1918 година сè уште била во тек. Откако на 6 декември 1917 година Финска прогласила независност, државната граница се приближила на само 35 километри од Петроград. На 2 март германската војска започнала да го бомбардира градот со артилерија со голем дострел. На 10 март таен воз со Владимир Ленин и со други високи болшевички службеници го напушта Петроград и заминува за Москва. На 12 март завршен е процесот на префрлањето на престолнината во Москва.
Но, останува прашањето: зошто на овој град никогаш не му е сменето името?
Треска на преименување
Во текот на својот живот Ленин бил одлучен кои било градови, населби и улици да не го добиваат неговото име. Но, на 26 јануари 1924 година, само неколку дена по смртта на Ленин, Вториот конгрес на Советот на СССР го променил називот Петроград (некогашен Санкт Петербург) во Ленинград, наведувајќи дека причина за тоа е што „револуционерната активност на Владимир Ленин процутила најпрво во Петроград“.
„Треската на преименување“ ја лансирал Јосиф Сталин, кој притоа не пропуштил на овој начин да го овековечи сопственото име. Градот Донецк (денешн Украина), некогашна Јузовка, во 1924 година го добил името на Сталин. Една година подоцна, во 1925, Царицин (денешен Волгоград) станал Сталинград. Додека Душанбе (престолнината на Таџикистан) бил преименуван во Сталинбад во 1929 година, а Новокузнецк во Сибир станал Салинск во 1932 година.
И другите руски најголеми и најважни градови добивале имиња по значајни болшевички водачи. Во 1924 година Екатеринбург станал Свердловск по Јаков Свердлов (1885-1919), во 1931 година Твер го сменил називот во Калинин по Михаил Калинин (1875-1946), во 1932 година Нижни Новгород станал Горки по познатиот писател Максим Горки (1868-1936) кој тука е роден (иако самиот Горки се противел на оваа одлука и забранил новото име на градот да го користат членовите на неговото семејство и пријателите). Во 1935 година Самара станува Кујбишев по Валеријан Кујбишев (1888-1935), а Ставропољ го добива називот Ворошиловск по воениот командант Климент Ворошилов (1888-1969).
Предлози на Москва да и се смени името
Прв пат идејата се појавила во 1927 година. Околу 200 болшевички чиновници поднеле молба Москва да се промени во Иљич (од татковото име на Владимир Ленин), образложувајќи дека „Ленин ја основал слободна Русија“. Сталин го одбил предлогот, велејќи дека би било премногу двата најголеми града да го носат името на Ленин.
Вториот обид се случил во 1938 година, а бил дело на Николај Ежов (1895-1940), тогашен народен комесар за внатрешни работи, исто така суров извршител на наредбите на Сталин и егзекутор, кој започнал да ја губи моќта и довербата на Сталин. Во обид повторно да го придобие водачот, Ежов на своите подредени им наложил да изработат проект според кој Москва би го сменила името во Сталинодар. Но, Ежов не зел предвид дека Сталин мразел ласкање и додворување. Ежов не поживеал долго по ова. Бил погубен две години подоцна.
Постојат податоци за тоа дека прашањето за промена на името на Москва се покренало и по Втората светска војна (но, Сталин повторно го отфрлил предлогот), но и уште еднаш по смртта на Сталин, кога некои негови поранешни соработници се обиделе постхумно да ја наречат престолнината по него. Меѓутоа, овој последен обид бил обесмислен со политиката на десталинизација.
Можеби некому ќе му изгледа необично што тоталитарниот водач кој по себе има наречено многу градови и населби и самиот себеси си подигал споменици ширум земјата, не сакал престолнината да го носи неговото име и одлучно бил против секој таков обид. Меѓутоа, ова не е единствената пригода кога Сталин покажал отсуство на нарцисоидност. Се знае дека Сталин го избришал својот портрет од нацртот за Орденот на Победата и ја отфрлил идејата Московскиот државен универзитет да го носи неговото име.
Текстот е преземен од Russia beyond
Автор:
Слични статии
-
-
-
Скопје на светска листа на (не)инвентивност
24 октомври, 2016
Последни статии
-
Мирко Попов: „Мораме да се бориме за секој милиметар нормалност. Психички ни е неопходна таа борба. И музиката ни е неопходна.“
— 27 март, 2024Навикнат сум да живеам во комплетно недоразбирање со мнозинството. Порано мислев дека ако дадам сè од себе, во еден момент ќе се разбереме и ќе заживееме среќно и весело до крајот на животот. Тоа кога бев млад. Сега кога сум поискусен, кога можам да ги согледам дури и резултатите од сопствените залагања, јасно ми е…
-
Почина Слаѓана Милошевиќ иконата на новиот бран во поранешна Југославија
— 26 март, 2024На 69-годишна возраст почина Александра Слаѓана Милошевиќ, иконата на новиот музички бран во осумдесетите години во поранешна Југославија. Важеше за икона која ги рушеше сите табуа, а на пошироката јавност ѝ е најпозната по хит-нумерата „Принцеза“ која во 1984 година ја сними со Дадо Топиќ. Вистински бум направи со антологискиот хит и спот „Мики, Мики“…
-
Почина Томислав Петернек, легендарниот фотограф кој ги овековечи последиците од скопскиот земјотрес
— 24 март, 2024Познатиот српски фотограф Томислав Петернек почина на 91-годишна возраст во Белград. Тој беше носител на највисоките титули во професијата и добитник на повеќе домашни и меѓународни награди, а неговите фотографии беа објавени во најзначајните светски весници, пренесува РТС. Томислав Петернек е роден 1933 година во Винковци, а со фотографија се занимава од 1954 година, пишува…
-
ПОЧИНА МИРКО ПОПОВ, ЕДЕН ОД ПИОНЕРИТЕ НА ЕЛЕКТРОНСКАТА СЦЕНА ВО МАКЕДОНИЈА
— 24 март, 2024Денеска по кусо боледување почина еден од највлијателните и најуспешни скопски диџеи, музичари, композитори, текстописци, издавачи и продуценти Мирко Попов. Попов е роден во 1972 година во Скопје. Израснат во Градски ѕид, како што и самиот велеше во неговото „кучкар маало“, почнува да купува плочи и ја засакува музиката уште од основното училиште, што логично резултираше со првите…
-
Лидија Димковска е добитничка на наградата Роман на годината за „Единствен матичен број“
— 15 март, 2024Романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска е добитник на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“. Објавувањето на добитникот на наградата се одржа денеска во кафе-книжарницата „Буква“, а за победникот одлучуваше жири-комисија составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо…
-
Пет романи во најтесен избор за наградата „Роман на годината“
— 11 март, 2024„Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“), „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски („Матица македонска“), „Заборав“ од Томислав Османли („ВиГ Зеница“), „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска („Или – или“) и „Зелениот дворец“ од Сибо („Арс Либрис“) се петте романи што се најдоа…
-
ВРЕДНОСТА НА СПОМЕНИТЕ И НЕДОРАЗБИРАЊЕТО
— 18 февруари, 2024(Кон претставата „Поткровје“, по драмскиот текст „Цена“ на Артур Милер во продукција и режија на Александар Ивановски во копродукција со Македонскиот народен театар од Скопје. Главни улоги: Томислав Давидовски, Хари Михајловски, Елена Кузманов, Горан Ников) Двоактната пиеса на Артур Милер е напишана во далечната 1967 година, веднаш по неговите големи пиеси со кои стекнува светска…
-
ОБЛАК ЧИСТА АКТЕРСКА ИГРА
— 13 февруари, 2024(Кон претставата „Бура и продор“ по концепт и режија на Теа Беговска, а во продукција на Интернационалниот театарски фестивал „Скупи“. Главни улоги: Илин Јовановски, Дениз Рустеми, Бојан Лазаров, Миа Кантарџиева Петровска, Тодор Стојковски, Дин Ибрахим) Најпознатата сентенца на Питер Брук во неговото капитално теоретско дело „Празен простор“ вели: „Можам да земам кој било празен простор…