Државниот архив отиде во архивите
— 3 ноември, 2016Зградата на Државниот архив на Македонија , во која речиси 50 години се чуваше на најбезбеден и најсовремен начин архивската граѓа на историјата на македонската држава, дефинитивно замина во архивите.
Не помогнаа апелите на историчарите до политичарите да им ја остават оваа зграда која беше пуштена во употреба 1969 година. Со политичка одлука на владата на ВМРО ДПМНЕ-ДУИ, кога уште беше премиер Никола Груевски архивската граѓа се отстрани од неговата природна средина и се пресели во простории на новиот Археолошки музеј, дел од политичкиот проект Скопје 2014.
Сега, зградата на Државниот архив се корне од внатре и се прилагодува за нова намена – Јавно обвинителство- Одделение за организиран криминал.
Не случајно историчарите не можат да се помират со откинувањето на државните архивски материјали од јадрото. Државниот архив е градба со посебно изолирани депоа со целосна инсталација за одржување на влажноста на документите, што е од исклучителна важност за зачувување на македонското национално богатство како што е документацијата за македонската држава. Документацијата се чува во хартиена форма, но и како микрофилмуван материјал со децении макотрпно истражуван од бројни еминентни научни и архивски работници.
Дополнително, архитектите предвиделе прекрасно светли канцеларии за вработените во Државниот архив на РМ бидејќи обработката на материјалите и нивното евидентирање е работа која бара остар вид, маски на лице за заштита од прашина и многу свеж воздух. И она што на истражувачите им е важно е одлично осмислената читална која беше полна со истражувачи, што е всушност и смислата на еден Државен архив.
Во истата зграда се наоѓаат и канцелариите на вработените во Институтот за национална историја кои во секое време можеа да слезат во читалната на Државниот архив и да истражуваат. Истото се однесуваше и на научните работници од Институтот за македонски јазик, од Институтот за македонска литература, како и од кампусот на УКИМ. Впрочем во секоја држава факултетите и научните институции, поткрепени со архиви сочинуваат едно интелектуално јадро.
Не случајно и била направена оваа институција на ова место. Но, тоа беше така се дури се водеше сметка за потребите на науката и историчарите.
Пред неколку месеци Проф. д-р Катерина Тодороска, научен советник во Институтот за национална историја му напиша отворено писмо на јавниот обвинител Марко Зврлевски и побара од него да реагира соодветно заради заштита на повисоки државни и национални интереси.
,,Пред неколку години од така осмислена наменска зграда, Државниот архив на РМ го однесоа во чавкарница на 7-миот кат во зградата на Археолошкиот музеј крај Вардар. Првиот впечаток на секој од истражувачите, кои се помалку и помалку ги има во Државниот архив на РМ е дека тоа е страшно непрофесионално и неуко изведен простор за сместување на една толку важна државна институција како Државен архив. Во тој простор нема воздух бидејќи нема прозорци во канцелариите, нема дневна светлина, нема никави услови за работа”- напиша Тодороска.
,,Читалната е едно ќоше непримерно и смешно прилагодено за таа намена, -продолжи таа, без никакви услови за работа на еден истражувач. Тоа е нешто што го немам видено во ниту еден државен архив ниту во регионот, ниту подалеку, а верувајте ми, сум работела во многу.
И после прeселбата, документацијата се чуваше во старата наменска зграда до пред извесно време, но се разбира, повторно за задоволување на нечии хирови, ја пренесоа во мемла, вода до колена, или накусо, ја однесоа за да се уништи. Прашања безброј, одговор нема. И најпосле проблемот на кој се однесува ова мое писмо. Дниве се актуелизира пренаменувањето на одличната зграда наменски градена со сите нишани за Државен архив во простории за Јавно обвинителство одделение за организиран криминал.
Верувам поради задоволување на нечии хирови ќе биде уништено нешто што секој друг бескрајно би го ценел и почитувал. Ама некој друг, но не и ние. Колку и да ви е смешно моето мислење, сепак ќе го напишам. Со заминувањето на обвинителствата во зградата покрај Вардар во Апелациониот суд се ослободија сосема доволно канцеларии и простор за сместување на ова одделение кое е во моментов под Ваша ингеренција. А доколку имате потреба за нови канцеларии земете ги оние во кои сега е сместен Државниот архив на РМ. Таму недостасуваат само издлабени стихови по ѕидовите за просториите да се користат како беспрекорни ќелии”-го предупреди Тодороска за последиците од узурпирањето на наменската архивска зграда, но Зврлевски не одговори на писмото.
Копањата, прекопувањата и уништувањето на наменската стара зграда на Архивот е зло кон нашите предци, како и кон идните генерации, наши потомци, реагираат историчарите. Тие апелираа да се стопира лудата и опасна идеја за преселба на историското богатство создавано со векови.
Владатa имаше шанса да ги заштити баскрајно богатите фондови на документи депонирани во оваа значајна институција, а кои се донесени во Македонија од архивите во Лондон, Вашингтон, Москва, Букурешт, Виена и каде уште не.
Во моментот кога започне уништувањето на наменската архивска зграда, започна политичкиот рулет со непроценливото историско богатство на Македонија-вековната архивска граѓа.
Текстот е преземен од Актуелно
Автор: Емилија Лазаревска
Автор:
Слични статии
-
-
-
Во нашите учебници жените се „невидливиот род“
7 април, 2021 -
За што се боревме!
18 јануари, 2019
Последни статии
-
Мирко Попов: „Мораме да се бориме за секој милиметар нормалност. Психички ни е неопходна таа борба. И музиката ни е неопходна.“
— 27 март, 2024Навикнат сум да живеам во комплетно недоразбирање со мнозинството. Порано мислев дека ако дадам сè од себе, во еден момент ќе се разбереме и ќе заживееме среќно и весело до крајот на животот. Тоа кога бев млад. Сега кога сум поискусен, кога можам да ги согледам дури и резултатите од сопствените залагања, јасно ми е…
-
Почина Слаѓана Милошевиќ иконата на новиот бран во поранешна Југославија
— 26 март, 2024На 69-годишна возраст почина Александра Слаѓана Милошевиќ, иконата на новиот музички бран во осумдесетите години во поранешна Југославија. Важеше за икона која ги рушеше сите табуа, а на пошироката јавност ѝ е најпозната по хит-нумерата „Принцеза“ која во 1984 година ја сними со Дадо Топиќ. Вистински бум направи со антологискиот хит и спот „Мики, Мики“…
-
Почина Томислав Петернек, легендарниот фотограф кој ги овековечи последиците од скопскиот земјотрес
— 24 март, 2024Познатиот српски фотограф Томислав Петернек почина на 91-годишна возраст во Белград. Тој беше носител на највисоките титули во професијата и добитник на повеќе домашни и меѓународни награди, а неговите фотографии беа објавени во најзначајните светски весници, пренесува РТС. Томислав Петернек е роден 1933 година во Винковци, а со фотографија се занимава од 1954 година, пишува…
-
ПОЧИНА МИРКО ПОПОВ, ЕДЕН ОД ПИОНЕРИТЕ НА ЕЛЕКТРОНСКАТА СЦЕНА ВО МАКЕДОНИЈА
— 24 март, 2024Денеска по кусо боледување почина еден од највлијателните и најуспешни скопски диџеи, музичари, композитори, текстописци, издавачи и продуценти Мирко Попов. Попов е роден во 1972 година во Скопје. Израснат во Градски ѕид, како што и самиот велеше во неговото „кучкар маало“, почнува да купува плочи и ја засакува музиката уште од основното училиште, што логично резултираше со првите…
-
Лидија Димковска е добитничка на наградата Роман на годината за „Единствен матичен број“
— 15 март, 2024Романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска е добитник на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“. Објавувањето на добитникот на наградата се одржа денеска во кафе-книжарницата „Буква“, а за победникот одлучуваше жири-комисија составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо…
-
Пет романи во најтесен избор за наградата „Роман на годината“
— 11 март, 2024„Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“), „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски („Матица македонска“), „Заборав“ од Томислав Османли („ВиГ Зеница“), „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска („Или – или“) и „Зелениот дворец“ од Сибо („Арс Либрис“) се петте романи што се најдоа…
-
ВРЕДНОСТА НА СПОМЕНИТЕ И НЕДОРАЗБИРАЊЕТО
— 18 февруари, 2024(Кон претставата „Поткровје“, по драмскиот текст „Цена“ на Артур Милер во продукција и режија на Александар Ивановски во копродукција со Македонскиот народен театар од Скопје. Главни улоги: Томислав Давидовски, Хари Михајловски, Елена Кузманов, Горан Ников) Двоактната пиеса на Артур Милер е напишана во далечната 1967 година, веднаш по неговите големи пиеси со кои стекнува светска…
-
ОБЛАК ЧИСТА АКТЕРСКА ИГРА
— 13 февруари, 2024(Кон претставата „Бура и продор“ по концепт и режија на Теа Беговска, а во продукција на Интернационалниот театарски фестивал „Скупи“. Главни улоги: Илин Јовановски, Дениз Рустеми, Бојан Лазаров, Миа Кантарџиева Петровска, Тодор Стојковски, Дин Ибрахим) Најпознатата сентенца на Питер Брук во неговото капитално теоретско дело „Празен простор“ вели: „Можам да земам кој било празен простор…
