Култура

Андреј Ал-Асади, Дијана Петрова и Марија Митева во потесниот избор за најдобар дебитантски ракопис

На конкурсот  за најдобар дебитантски ракопис за 2018 година, „Новите“, во организација на Темплум,  жирито одбра три најдобри дебитантски ракописи во потесниот избор.  Годинава жирито за наградата „Новите“,  Фросина Пармаковска, Петар Андоновски, Ѓоко Здравески, како кандидати што влегуваат во потесниот круг за најдобар дебитантски прозен ракопис ги издвои, Андреј Ал-Асади, Дијана Петрова и Марија Митева. Добитникот на наградата ќе биде прогласен на 28 декември во 12:00 часот во Клубот ГЕМ.

Андреј Ал-Асади, Друго минато

Рамка

Очилата наденати над носот, кафениот густ мустаќ уредно зачешлан во двете страни, и наведнат над работната маса, тој немо зјапаше во купот хартии пред себе. Над него, како врамен диптих од Вилијам Тарнер, висеше широкиот прозорец по кој бесшумно лазеа тенките пипала на октомврискиот мраз. Ја крена главата за миг и, низ прозорецот, можеше да го забележи езерото Силваплана, склопчено во скутот на високите Алпи, и набрекнатите гради на сивото небо, кои тромо се лулееја над нив. Повторно погледна пред себе. Во десната рака ги држеше своите ракописи, а во левата ракописите на минатите големци, чии имиња историјата реши уредно да ги варди во камарите на својата студена колиба.

Отсекогаш сакаше да верува во своите мисли и да биде сигурен во зборовите што ги запишува. Но беше свесен дека секоја нова идеја е само резултат на претходно акумулираното знаење, секој нов збор е сочинет од старите и излитени букви. Гледаше наизменично во своите ракописи и во ракописите на минатите големци. Трагаше. Ги споредуваше. Сакаше да напише нешто сосема инакво. Нешто ново. Нескротливо. Судбинско. Болно. Неотповикливо. Моќно. Нешто за паметење!

Гледаше во своите ракописи и гледаше во тие на минатите големци. Наеднаш, рипна од столчето и го шутна настрана. Почна да оди горе-долу по собата и да си ги кубе косите. Се фрли врз масата, ги бутна сите хартии врз подот, и излезе од собата, трескајќи ја вратата зад себе.

По неколку минути, внатре влезе неговата сестра и низ прозорецот, го забележа, во своето црно кожено палто, како стои покрај смрзнатото езеро и гледа некаде во далечините. Девојката се наведна и почна да ги собира хартиите од подот. Дијалозите на Платон, фрагменти од претсократовците и неколку библиски псалми. Помеѓу нив забележа и пет ракописи, за кои беше сигурна дека му припаѓаат на нејзиниот брат. Знаеше дека нема никогаш повеќе да ги искористи, и ги стутка длабоко во внатрешниот џеб од палтото, каде што ќе останат сѐ до нејзината смрт. Девојката се викаше Елизабет Фостер.


Дијана Петрова, Бдеењето над себе

1.

Се почувствував изневерено од себеси, оти и друг лик ми побуди чувство слично на тоа што ми го побуди таа кога првпат ја видов.

Тоа беше чудно чувство, чувство кое како да не доаѓаше одовде, од овој свет. Туку, како да имаше постаро потекло, чувство кое и јас самиот, иако се нарекував писател, не знаев да го објаснам и да го ставам на хартија, за да можам и на другите, барем донекаде, да им ги покажам таквите чудни (прет)чувства со кои живеев веќе долго време. Чувства што веќе ме изморија.

Од размислувањето за тие чувства ме оттргна звук на придушено липање, кое, таа се обидуваше да го умртви, имаше призвук како на крик од животно, кое станува свесно дека ја изгубило трката со загарите. Иако не ѝ кажав ништо за тоа што го почувствував, таа самата го почувствува тоа кај мене, ме погледна и јас само ѝ потврдив. И потоа плачеше.

Нејзиното плачење го доживував како пајан бидејќи секогаш плачеше и пред кавга и по кавга.

Не зборувавме меѓу себе многу, се разбиравме најчесто преку погледи. Имавме многу да си кажеме, ама не зборувавме. Свесни бевме дека со зборување можевме да го покриеме јазот што веќе долго време стоеше меѓу нас, можеби и токму затоа не зборувавме.

Таа порано ме презираше поради мојата искреност, а јас неа поради нејзината љубопитност, иако и кај двајцата тоа беа причините за да се забележиме еден со друг.

Таа е адвокат, јас себеси се нарекувам писател. Некогаш, кога сакавме да се обидеме да зборуваме, а не знаевме како, си ги менувавме улогите. Таа беше писател, јас адвокат. На тоа менување улоги се сетив сега, оти точно знам што ѝ поминува низ главата во овој момент. Таа секогаш имаше за задача да ја објасни нашата љубов (и двајцата надевајќи се дека така ќе ја почнеме темата што ја одбегнувавме). Ја објаснуваше преку кутија кибрит. Мојата искреност беше кутијата кибрит, таа беше огнот, а јас чкорчето кибрит. Мојата искреност го запали огнот, но тој беше толку силен, што наеднаш го изгоре чкорчето докрај и сега немаше повеќе што да гори. Сега останаа само три, непотребни еден на друг работи. Секогаш јас вака си го завршував во мисли крајот од приказната што таа ја раскажуваше за кибритот.

Бев убеден дека сега, во моментот, таа приказна пак ѝ е во главата. Само не зборувавме.

Марија Митева, Највисокото дно

Не знаеме да си проштеваме ние (извадок)

Веќе ми беше сеедно каде сум и што правам. Сеедно ми беше дали сум во капут, во чизми на снег или со палците од нозете ја допирам водата формирајќи концентрични крукчиња што се шират. Само не сум баш сигурен дали ми е и сеедно со кого сум. Најверојатно не!

Таа седи со грбот свртена кон мене. Не разговараме веќе час и половина.

Ѝ ги гледам дланките и тенките прсти на кои се познава секоја коска која се противи да се превитка. Ги двои прамените на косата и ги плетка меѓу прстите на десната рака. Ги шири показалецот и средниот прст и си помага со палецот. Го прави тоа толку смирено и едноставно. Долгите шарени нокти на врвовите од прстите даваат изглед како да може палецот да ѝ е поставен на првиот клавиш на пијаното, а истовремено со малиот прст да го допира последниот. Со левата рака на средината во горниот дел ја држи мојата книга и си потпомага потпирајќи ја на колкот. Лутајќи по редовите како човек кој нема време да го чека лифтот и се затрчал по скали, сега трча по редовите во мојата книга и е на некое друго место.

Јас точно знам каде е. Го чита описот на Луна и знам дека се пронаоѓа во него. Тоа е ликот кој ме измачи, го преправав милион пати. Ликот не беше сигурен што сака, не бев ни јас сигурен што сакам од него. Лик полн со изненадувања! Правеше постапки врз кои немав контрола. Некаде имав прочитано, мислам дека според Аристотел беше… Најголемиот дел од од мозокот е вода исто како што и површината на Земјината топка е прекриена со вода. Па, ако Месечината така влијае на морињата, тогаш можете да замислите што му прави на човечкиот мозок.

Е, мојата Луна една зимска вечер толку ме измачи! Не ме остави да спијам. Сакаше да помине по железниот мост, па се предомисли, се врати назад, па се стрча да се фрли во замрзнатата река, па се врати. Толку ме исцеди што во полусон смислив некаков расплет за таа сложена ситуација. Следниот ден кога се разбудив, ништо немаше смисла. Одново смислував што всушност сака мојата Луна од мене. Таква беше и таа. Ми вртеше грб и можевме по цел ден ниту збор да не проговориме. Таа молчи, а јас пловам со мислите некаде далеку од снеговите, од мразулците по покривите и од маглата што си го чеша грбот по прозорските окна, а најмногу од мразот во нејзините очи.

Фотографии: Иван Илиев

Преземено од Окно.мк

Автор:

Слични статии