Фредерик Гарсија Лорка – 80 години од неговото погубување
— 21 август, 2016Осумнаесетти август 1936 година, или можеби деветнаесетти, не се знае точно, Федерико Гарсија Лорка бил донесен од неговата затворска ќелија во Гранада, некаде во ридовите североисточно од градот. Можно е дека во текот на ноќта (или неколку часа, постојат различни податоци) поминал во детско летувалиште Колонија, кое на почетокот на Шпанската граѓанска војна се претвори во транзитен камп за затворениците; и можно е дека го држале во паркиран автомобил. Во текот на часовите што му претходеле на погубувањето, Лорка, исполнет со безнадежност или пушел, или пак разговарал со своите другари од ќелијата, или нем седел помеѓу двајца наоружени мажи, кои го чувале. Кога сфатил дека го носат на „пасео“, последно шетање пред погубување, наводно барал свештеник. Според оваа верзија, му било кажано дека нема ниту еден. Можеби и бил мачен бидејќи еден од неговите џелати подоцна се фалел дека „му испалил два куршуми во газот, бидејќи тој бил педер“. Сепак, како и многу други гласини за последните мигови на Лорка и оваа не е потврдено.
Гарсија Лорка со неговиот пријател, славниот сликар, Салвадор Дали
На денот кога е убиен, Лорка имал 38 години. Со дваесет и кусур години, ја напишал збирката балади „Цигански романсеро“, збирка со која веднаш станал најславен шпански поет, а неговите андалузиски трагедии (Крвави свадби и Јерма) му донесоа титула на еден од најголемите драмски писатели. Од детството бил опседнат со неговата смрт, па и со деталите околу сопственото погребување. Салвадор Дали, близок пријател на Лорка, а можеби и неговата љубов, раскажувал како Лорка за време на студентските денови во Мадрид, понекогаш го преттавувал сопственото погребување. „Поет во Њујорк“ е збирка којашто поетот ја напишал во текот на едногодишниот престој во САД и во Куба, содржи неколку алузии на убиство, сите во прво лице.
Лорка во својата соба, испод слика на Салвадор Дали
Славата на Лорка се прочула и надвор од Шпанија, „Крвави свадби“ биле хит во Буенос Аирес, а Лорка присуствувал на една изведба, го шармирал Пабло Неруда и го изнервирал Хорхе Луис Борхес. Меѓу негови пријатели од САД била и Милдред Адамс, новинарка на Тајмс“, и издавачот и критичар Хершел Брикел, кој тврдел дека не знае никого друг, освен Лорка, кој е најблиску до поимот гение. Потрагата по Лорка започнала веднаш откако се прочула веста дека поетот е исчеснат. Во октомври 1936 претседателот на лондонскиот ПЕН-клуб во Лондон, пратил телеграма на воениот намесник на Гранада и барал известување за негоиот познат колега.
После граѓанската војна, официјална политика на Франковиот режим ја оневозможуваше не само јавната туку и приватната расправа за тоа што се случило со исчазнатите. Лорка бил забранет се до 1954 година, кога Франко дозволил да се објави некакво издание на Собрани дела, нешто што без никаква основа го носи тој наслов, но и тогаш окоолностите под кои настрадал славниот Лорка останале табу тема. Повеќе од три децении Лорка лежеше во неодбележен гроб, а кога локацијата, или она што се сметаше за локација, официјално беше објавена, во 1971 година, тоа беше во најголем дел резултат на трудот на биографот на Лорка, Ирецот, Ијен Гибсон.
Фредерик Гарсија Лорка, роден на 5 јуни 1989 погубен на 19 август 1936 година, шпански поет, драматург и театарски режисер. Иако Лорка не се занимавал со политика, тој бил фатен за време на граѓанската војна и стрелан на 38 годишна возраст.
Лорка бил син на богат андалузисњки семјоделец. Биографијата бележи дека никогаш не бил успешен ученик. Со родителите се сели во Гранада, а во 1919 тој оди во Мадрид каде студира книжевност и право. Таму се запознава и се дружи со тогашните шпански интелектуалци како што е Луис Буњуел и Салвадор Дали, што имало големо влијание врз него. Музика студирал кај М. де Феил, кој му ја всадил љубовта кон народната песна и го усмерил кон собирање на народно творештво.
За време на граѓанската војна, Лорка се затекнал во Гранада, каде на 19 август во 1936 година фашистичките војници го стрелале, а телото го фрлиле во необележан гроб. Франковата влада сакала да го уништи споменот на Лорка, такашто ги уништила сите негови дела, а спомнувањето на неговото име било строго забрането. Бидејќи беше меѓу првите жртви на граѓанската војна, Лорка набргу станал симбол на жртва од политичка репресија и фашистичка тиранија.
ГИТАРА
Почнува да тажи
гитарата.
Се кршат чашките
на зората.
Почнува да тажи
гитарата.
Залудно ја замолчуваш
Нема да молчи
таа.
Тажи монотона
водите како што тажат
ветројте како што тажат
на снегот.
Нема да замолчи
таа.
Тажи по далечни
нешта.
Песок на жешкиот југ
камелии бели што бара.
Стрелата без цел ја тажи.
вечерта без утре.
И првата птица
на гранка
Ох, гитаро!
Срце рането
со пет меча
Автор:
Слични статии
-
-
Почина филологот и научник Атанас Вангелов
24 октомври, 2021 -
-
Луиз Глик е 16. добитничка на Нобеловата награда за литература
21 октомври, 2020
Последни статии
-
Мирко Попов: „Мораме да се бориме за секој милиметар нормалност. Психички ни е неопходна таа борба. И музиката ни е неопходна.“
— 27 март, 2024Навикнат сум да живеам во комплетно недоразбирање со мнозинството. Порано мислев дека ако дадам сè од себе, во еден момент ќе се разбереме и ќе заживееме среќно и весело до крајот на животот. Тоа кога бев млад. Сега кога сум поискусен, кога можам да ги согледам дури и резултатите од сопствените залагања, јасно ми е…
-
Почина Слаѓана Милошевиќ иконата на новиот бран во поранешна Југославија
— 26 март, 2024На 69-годишна возраст почина Александра Слаѓана Милошевиќ, иконата на новиот музички бран во осумдесетите години во поранешна Југославија. Важеше за икона која ги рушеше сите табуа, а на пошироката јавност ѝ е најпозната по хит-нумерата „Принцеза“ која во 1984 година ја сними со Дадо Топиќ. Вистински бум направи со антологискиот хит и спот „Мики, Мики“…
-
Почина Томислав Петернек, легендарниот фотограф кој ги овековечи последиците од скопскиот земјотрес
— 24 март, 2024Познатиот српски фотограф Томислав Петернек почина на 91-годишна возраст во Белград. Тој беше носител на највисоките титули во професијата и добитник на повеќе домашни и меѓународни награди, а неговите фотографии беа објавени во најзначајните светски весници, пренесува РТС. Томислав Петернек е роден 1933 година во Винковци, а со фотографија се занимава од 1954 година, пишува…
-
ПОЧИНА МИРКО ПОПОВ, ЕДЕН ОД ПИОНЕРИТЕ НА ЕЛЕКТРОНСКАТА СЦЕНА ВО МАКЕДОНИЈА
— 24 март, 2024Денеска по кусо боледување почина еден од највлијателните и најуспешни скопски диџеи, музичари, композитори, текстописци, издавачи и продуценти Мирко Попов. Попов е роден во 1972 година во Скопје. Израснат во Градски ѕид, како што и самиот велеше во неговото „кучкар маало“, почнува да купува плочи и ја засакува музиката уште од основното училиште, што логично резултираше со првите…
-
Лидија Димковска е добитничка на наградата Роман на годината за „Единствен матичен број“
— 15 март, 2024Романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска е добитник на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“. Објавувањето на добитникот на наградата се одржа денеска во кафе-книжарницата „Буква“, а за победникот одлучуваше жири-комисија составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо…
-
Пет романи во најтесен избор за наградата „Роман на годината“
— 11 март, 2024„Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“), „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски („Матица македонска“), „Заборав“ од Томислав Османли („ВиГ Зеница“), „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска („Или – или“) и „Зелениот дворец“ од Сибо („Арс Либрис“) се петте романи што се најдоа…
-
ВРЕДНОСТА НА СПОМЕНИТЕ И НЕДОРАЗБИРАЊЕТО
— 18 февруари, 2024(Кон претставата „Поткровје“, по драмскиот текст „Цена“ на Артур Милер во продукција и режија на Александар Ивановски во копродукција со Македонскиот народен театар од Скопје. Главни улоги: Томислав Давидовски, Хари Михајловски, Елена Кузманов, Горан Ников) Двоактната пиеса на Артур Милер е напишана во далечната 1967 година, веднаш по неговите големи пиеси со кои стекнува светска…
-
ОБЛАК ЧИСТА АКТЕРСКА ИГРА
— 13 февруари, 2024(Кон претставата „Бура и продор“ по концепт и режија на Теа Беговска, а во продукција на Интернационалниот театарски фестивал „Скупи“. Главни улоги: Илин Јовановски, Дениз Рустеми, Бојан Лазаров, Миа Кантарџиева Петровска, Тодор Стојковски, Дин Ибрахим) Најпознатата сентенца на Питер Брук во неговото капитално теоретско дело „Празен простор“ вели: „Можам да земам кој било празен простор…
